Rekonstrukcje głów średniowiecznych mieszczan

Rekonstrukcje
głów średniowiecznych mieszczan


Rekonstrukcje głów średniowiecznych mieszczan gdańskich do skansenu archeologicznego "Zamczysko" przy Muzeum Archeologicznym w Gdańsku.

We Wrocławiu kierownikiem zespołu rekonstruk-torskiego jest prof. zw. dr hab. Tadeusz Krupiński, wykonawcami prof. zw. dr hab. Zbigniew Rajchel, dr Barbara Kwiatkowska i Renata Bonter-Jędrzejewska, artysta plastyk.

Czaszki do rekonstrukcji głów średniowiecznych mieszczan gdańskich są wybierane i przygotowywane przez prof. zw. dr hab. Judytę J. Gładykowską-Rzeczycką antropologa z Gdańska.

Etapy rekonstrukcji:
W pierwszej kolejności, po oczyszczeniu i ewentualnym sklejeniu kości czaszki, określa się płeć i wiek osobniczy według stosowanych w antropologii metod, które warunkuje w głównej mierze ciąg dalszego postępowania.

Następnym etapem jest bardzo dokładne wykonanie od kilkunastu do kilkudziesięciu bezwzględnych pomiarów antropologicznych czaszki mózgowej i twarzowej. Na ich podstawie oblicza się tzw. wskaźniki, które określają proporcje poszczególnych okolic czaszki mózgowej i twarzowej. Wskaźniki umożliwiają ustalić typ rasowy, co jest przydatne przy określeniu pigmentacji skóry, barwy tęczówki oka i koloru włosów.
Do prowadzenia dalszych prac konieczne jest jednak wykonanie gipsowej kości czaszki, na której dokonywane są kolejne etapy rekonstrukcji. Oryginalna czaszka nieuszkodzona, jest oddawana do zbiorów muzealnych.

Na gipsowy odlew czaszki, używając plasteliny, nanosi się mięśnie unoszące żuchwę - skroniowy (m. temporalis) i żwacz (m. masseter), a także wykonuje się narys grubościowy części miękkich czaszki mózgowej i twarzowej. Następnie dobudowuje się mięsień policzkowy (m. buccinator) i uzupełnia odpowiednią grubością mięśnie okolicy ust. Potem nakłada się tkanki miękkie początkowo na jedną ze stron , a następnie na całą głowę.



Do określenia grubości tkanek w danym miejscu głowy wykorzystuje się standardy opracowane m.in. przez Czekanowskiego (1907), Goździewskiego (1969), Gierasimova (1955) i Rajchela (1988), opierając się także na indywidualnych cechach czaszki.

Chcąc ożywić uzyskane oblicze i nadać cechy indywidualne osobnika zależne od płci, wieku i statusu społecznego, uzupełnia się odpowiednio cechy mimiczne twarzy. Można również uwzględnić fakturę skóry, wprowadzić ewentualne defekty, czy też charakterystyczne dla płci i wieku zmarszczki i bruzdy.

Z tak przygotowanej głowy ponownie zdejmuje się formę negatywową z lateksu, a następnie wykonuje się odlew głowy, stosując dwuskładnikową żywicę epoksydową.

W gotowym odlewie głowy wycina się następnie miejsca przeznaczone na gałki oczne, z zaznaczeniem szerokości i wysokości szpary oka.

Kolejną czynnością jest natryskowe malowanie głowy, tzn. w miarę prawdopodobne oddanie koloru skóry, ustalonego wcześniej w analizie antropologicznej. Kolor i właściwą dla skóry strukturę otrzymuje się przez wielowarstwowe nakładanie różnych odcieni i barw.

Z kolei przystępuje się do umocowania gałek ocznych i ich oprawy. Gałki oczne wykonane ze szkła podkleja się na stałe od strony wewnętrznej, z uwzględnieniem pozycji w jakiej mają być ustawione. Następnie przygotowuje się brwi i rzęsy. Po określeniu ich linii i kształtu, nakłuwa się właściwe miejsca, tworząc punkty, w których są "wszczepiane" pojedynczo.

Ostatnim etapem prac rekonstrukcyjnych jest przygotowanie fryzury i ewentualnie nakrycia głowy, charakterystycznego dla danego okresu historycznego.

autor tekstu: prof. Tadeusz Krupiński

http://www.aksel.pl/antropo/lewa_gdansk_pl.html